O IZLOŽBI
Internet izložba je savremeni način približavanja dokumenta posjetiocima
interneta, koji iz svojih soba mogu direktno otići na izložbu. 2011.godine smo prvi put napravili
Intrnet izložbu na našem blogu. Pokazalo se da smo uradili pravu stvar sudeći
po posjetama blogu,(oko 600 posjeta iz Evrope, SAD-a i Kanade). 2012.godine povodom 25 godina rada barskog Arhuva takođe smo priredili Internet
izložbu. „O Baru i Baranima kroz fondove barskog arhiva“ (oko 5000 pregleda sa
svih kontinenata!)
Ovakve izložbe su dobra prilika da
se arhivi priblize korisnicima, da se pokaze koliko su im dostupni i sto mogu
ponuditi. Iz navedenih razloga smo se odlučili da našim posjetiocima,
korisnicima i istraživačima počnemo "otkrivati" djelove arhivske
građe i dokumenata za koje mislimo da zavređuju pažnju, ne samo po sadržaju već
i po drugim parametrima. Zato smo 2014.g otišli korak dalje i odlučili da
predstavimo dio arhivske građe vezane za manastir Donji Brčeli. Više je razloga opredijelilo
navedeni pristup. Prva faza je omeđena (1874-1920). (preko 700 pregleda). Nastavak
slijedi.
Ove 2016.g odlučili smo se za prikazivanje dokumenata na osmanskom jeziku (fotokopije)
koji se nalaze u Arhivskom otsjeku Bar.
Tema internet izložbe je:
» DOKUMENTI NA OSMANSKOM JEZIKU U ARHIVSKOM ODSJEKU BAR”
Motiv da pristupimo
sabiranju, sistematizaciji i
prezentaciji istorijskih izvora osmanske provinijencije je saznanje da se radi
o grupaciji izvora koja je ,do sada, najmanje naučno i stručno valorizovana.
Posljedica toga je opšte nepoznavanje više od tri vijeka (1571-1878) istorije našega grada ,odnosno perioda kada je Bar bio
pod osmanskom vlašću. Jedini značajniji publikovani izvor iz ovog perioda je Ahd-nama Murata III stanovnicima Bara iz
1575 (Vidi :Almanah 2006, 35-36, 305-313); Vakufnama Jahje-age Ibrahima Osmanova iz 1753.godine o Sahat kul i(Vidi
:Almanah 2000,11-12, 207-213);.Naravno, da takvih i sličnih istorijskih izvora
ima nebrojeno više..
ArhivskI
odsjek u Baru je prikupio raspoložive izvore ove provinijencije i odlučilo da
ih ponudi na uvid naučnoj i laičkoj javnosti. Pri tome smo imali na umu da naša
saznanja o Baru pod osmanskom vlašću jedva da prelaze karakter osnovnih
informacija:
Bar je bio
pod turskom vlašću od 1571. do 1878. godine. U defteru iz 1582. godine
Bar se pominje kao tvrđava, varoš i šeher. Gradsko naselje izvan tvrđave
sastojalo se od dvije mahale - Donje i Gornje varoši. U Gornjoj i Donjoj varoši
je, prema podacima iz 1582, bilo 98 domaćinstava, a u tvrđavama 193. U tvrđavi
u Baru nalazili su se objekti za smještaj dizdara i vojnika, gradske
administracije, manjeg broja gradskog stanovništva, džamije i skladišta. Bar se
spominje i kao gusarsko uporište.
U
Arhivskom odsjeku Bar nalaze se kopije originalnih dokumenata koji se čuvaju u Arhivu barske nadbiskupije, Historijskom
Arhivu u Zadru, (Dragomanski spisi (1721 – 1787) a koji su na osmanskom jeziku
ili su ove provinijencije. Čini nam se posebno interesantnim ukazati na
dokumente koji se čuvaju u Historijaskom Arhivu u Zadru a pripadaju fondu Mletački dragoman (od 16.v.-1797.), odnosno fondu Generalni
providuri za Dalmaciju i Albaniju (1597-1797) zato što se radi o
spisima dragomana, odnosno lica koje je posrednik u komunikaciji između
predstavnika mletačkih i osmanskih vlasti. Radi se o službi koja je uvedena u
16. vijeku i nju je obavljalo istovremeno više osoba pri uredu Generalnog
providura za Dalmaciju i Albaniju u Zadru. Spisi ovog fonda sačuvani su od osnivanja Arhiva generalnih providura 1624. godine i
kao takvi su veoma interesantni i za područje Bara.
Ovim
dokumentima smo dodali i jedan broj dokumenata, na žalost, ne datiranih i ne
prevedenih koji su vlasništvo čuvene barske familije Omerbašića, a predstavljaju
prema njihivom kazivanju lična dokumenta, tapije i dr. ove stare porodice
turskog porjekla. Možda ovo bude prilika da se javi neko ko bi ih mogao prevesti!
Pokušali
smo da objedinjavanjem i prezentacijom ove vrste dokumenata ukažemo na
mogućnost njihovog korišćenja i upotrebe u naučne i saznajne svrhe.
U ovom novom vidu komunikacije sa potencijalnim korisnicima DACG-Arhivski
odsjek u Baru i dalje iskazuje spremnost da svakom korisniku pruži i dodatne
neophodne informacije iz domena arhivistike, dostupnosti i sadržaja fondova i
zbirki koje čuvamo kao kulturnu vrijednost memorije jednog naroda.
